A Mesa pola Normalización Lingüística, Euskalgintzaren KONTSEILUA,
CIEMEN, Iniciativa Pol asturianu, NOGARA, Plataforma per la Llengua,
Òmnium, Escola Valenciana e Acció Cultural del País Valencià, difunden
nas linguas propias oficiais (galego, catalán e éuscaro) e as que
aspiran a este recoñecemento (asturleonés e aragonés) o contido da
proposta que presentaron en febreiro de 2020 no Congreso de Madrid e que
será debatida nunhas semanas
Un colexio de Cerceda inicia a súa propia loita pola oficialidade do galego no Parlamento Europeo: O alumnado de
4º de ESO do CPI O Cruce de Cerceda lanza unha campaña a través da
plataforma Change.org para acadar o seu obxectivo. Este xurdiu porque
este ano son escola "embaixadora" da institución europea.
As e os estudantes idearon esta proposta de integración lingüística porque o centro é “embaixador” da administración europea este ano. A acción case coincide no tempo co Día da Lingua Materna.
Neste contexto, a Real Academia Galega vén de recuperar un texto que afonda na importancia desa transmisión.É o relato Xeliña fala galego, escrito polo mestre e tradutor Valentín Arias en 1968.
Nel, conta a experiencia de criar en galego á súa filla que daquela
tiña sete anos, Xela Arias, a autora homenaxeada neste 2021 co Día das
Letras Galegas. "Os pais de Xeliña son galegos. O mesmo que a súa
familia toda. E consideraron moi natural alar coa súa nena na lingua galega que eles adoitan acotío" principiaba o texto.
Para a Academia, esta é unha boa mostra da importancia da transmisión do
galego entre xeracións, "unha riqueza que debemos celebrar", di o
presidente da institución, Víctor F. Freixanes. Subliña Freixanes que,
neste 2021, a UNESCO ten este ano "un obxectivo moi concreto" por este día, "fomentar o multilingüismo para a inclusión na educación e na sociedade" e tamén nesa liña "o texto de Valentín Arias é moi significativo ao respecto".
Así, o pai de Xela Arias detallaba como criar a nena en galego supuña
apostar por non "renunciar ás raíces", senón "profundar nelas" para
"construír unha sociedade sen complexos". "Partindo da 'lingua nai dos
galegos', o conto augura" que a nena "se mergullará pronto noutros
idiomas con máis facilidade que os rapaces monolingües, porque 'é ben
sabido que é máis doado aprender unha nova lingua cantas máis linguas se
coñezan'". "O narrador non se equivocou no seu prognóstico", toda vez que Xela Arias "converteríase, tempo despois, nunha destacada tradutora, ademais de poeta e editora".
Alguns dos vídeos utilizados forom sacados da canle de Galiza Contrainfo, do Día das Letras Galegas (2017) e da manifestaçom em contra de Galicia Bilíngüe (2009).
Letra:
Caminhando pola rua
dim-me conta dumha cousa,
faz dez anos
nom havia o que agora:
nenas jogando no parque
e passando na bola,
mas numha língua de fora.
E a quem se lhe bota
a culpa agora?
Goberno espanhol
que decidiu por nós,
políticas lingüísticas
jogando em contra,
falta de soberanía
para tomar decissons…?
Num futuro
contaremos aos netos
historias dumha língua
chamada galego,
e mentres tanto
falantes en descenso,
e já choraremos,
já choraremos.
Nom sejas parva,
fala galego às nenas,
logo virám as penas.
Os prejuízos perseguem-nos
mas nós correremos máis rápido.
Eu canto em galego,
idioma dos meus pais,
que marche daqui
quem nom queira escuitar.
Eu canto em galego
porque som da Galiza,
e que tape as orelhas
quem nom goste desta língua.
A minha,
única e oficial.
Nada de autonómica
nem regional.
Nada de conflito
institucional:
levámo-lo ás ruas,
para ganhar.
Temos direito
a vivir na nossa língua
sem trabas,
co bilinguismo nom me enganas:
oficialidade
só para o galego.
O espanhol
que o falem em espanha.
Temos umha língua
internacional,
da Galiza a Moçambique,
do Brasil a Portugal.
E muitos países máis,
e há quem canta espanhol
para triunfar (xd)
Está claro,
nom o nego,
querem matar
o galego.
Se o futuro da língua
está nas súas mans,
o importante aquí
é cortar polo sam.
Eu canto em galego,
idioma dos meus pais,
que marche daqui
quem nom queira escuitar.
Eu canto em galego
porque som da Galiza,
e que tape as orelhas
quem nom goste desta língua.
Eu canto em galego,
idioma dos meus pais,
que marche daqui
quem nom queira escuitar
e que tape as orelhas
quem nom goste de ouvir política,
a minha música
sempre combativa.
Primeiro tema da #Fase2, maqueta totalmente grabada e mesturada por Brais Merelas dende o armário da minha habitaçom.
Letra:
Ideias na cabeça que dam voltas todo o tempo,
mas a mim ninguém me ensinou a estruturar pensamentos,
escuito o beat e solto o que vou vendo,
umhas veces rápido e outras máis lento.
Aprendendo e lendo críticas,
atendendo e ouvindo muito rap,
asistindo a festis e concertos
sempre que mo permitam o tempo e o peto.
E nom me meto,
nom me meto nada
como muito uns grolos
e um par de caladas.
Tento coidar-me
que so há umha vida,
para fazer rap nom preciso
falar de farinha
nem falar de pistolas
que nom toquei na vida,
creastes umha personagem
e vivides numha mentira,
e di-me ti,
que tes de interesante?
Se quitas as pintas
pagadas polos papis.
E di-me ti,
que nos vas contar?
Se so ceivando machismo pola boca
sabes rimar.
E di-me meu,
que tes de diferente
aos pijos dos que rajas
nos teus temas sempre?
Las Ninyas del Corro
já o dixerom:
vestides as mesmas marcas
e consumides o mesmo veleno
e credes-vos innovadores,
revolucionários.
So sodes cópias cutres
de quatro americanos!
Isto nom é beef é um repaso,
quitando caretas a um feixe de paiasos.
Isto nom é rap, nem é nada,
é umha tipa sem muita ideia que nom quere estar calada.
Eu nom vinhem aquí
para desmontar nada,
mas fóde-me ver
que o que triunfa é umha farsa,
muito bocas,
muito trepas,
que por tres minutos de fama
vende à família e colegas.
E agora virám com que o rap
nom é política.
O hip hop
sempre foi rebeldía.
Que nom venda tanto
nom é meu problema,
só sodes rebeldes
se vos quita os petas a polícia.
Eu som fiel
as minhas ideias de verdade,
a camisola que levo
representa a minha identidade,
nom é estilismo,
nom é umha moda,
vos muito logo antifascista
e logo a tratar mal às moças.
Eu nom som cantante,
nom tenho ritmaço,
só escrevo temas
para quem queira escuita-los,
e na Galiza,
que menos que em galego!
nom me pidas muito
pero o mínimo já o tenho.
Assím que ti
que cantas espanhol,
quita o "GZ" do nome,
faz-me o favor,
nom presumas da terra
se nom luitas polo idioma,
que te escuitem os de fora
se nom cantas para nós.
Isto nom é beef é um repaso,
quitando caretas a um feixe de paiasos.
Isto nom é rap, nem é nada,
é umha tipa sem muita ideia que nom quere estar calada.
Isto nom é beef é um temaço,
quitando caretas a um feixe de paiasos.
Que se de por aludido quem queira,
em escuitar as críticas eu pido-me primeira!
A páxina de Facebook Hip Hop en galego comezou a ser desenvolvida en
xaneiro do ano 2015. O obxectivo da mesma é promover o Hip Hop feito en
galego con independencia de normas lingüísticas dentro e fóra da nosa rexión.
Un mapa cos grupos e artistas máis relevantes da nosa historia
🎵
Con case 40 anos de historia, este "mapa" serve para identificar os
grupos (en maiúsculas) e as artistas (rappers, beatmakers, djs...) que
aportaron contido á nosa cultura.
🎤 A contribución de cada unha non se pode medir coa imaxe, pero abonda con escoitar os traballos das artistas para valoralo.
Como consello, escoita aquelo que descoñeces (xa sexa actual ou do
pasado) e volve a escoitar aquelo que non che gustou de primeiras.
Aproveita ben o tempo e axuda as artistas difundindo a súa música! Tedes moito onde escoller, e todo feito na nosa lingua.
MJ recupera e transforma o tema "Nom existe a morte", que nace dun poema de Ricardo Carvalho Calero e que foi finalista do concurso "Musicando Carvalho 2020".
A cantautora escolle este poema no que Carvalho fai unha reflexión sobre o paso do tempo e a partir de aí desenvolve unha composición musical que intenta acompañar e apoiar a mensaxe do poema xogando coa narración e a música.
O videoclip pretende ser un percorrido visual a través do poema, enfatizando a mensaxe, a través da técnica de siluetas en movemento con video integrado. Colaboración especial de Laura Romero na ilustración e rotoscopia (nos momentos instrumentais).
Na peza principal deste inquérito,
as escollas das 40 persoas consultadas foron moi diferentes e
predominan as cancións cun ou dous votos, o cal: 1) réstalle
importancia á listaxe común que fixemos das vinte máis citadas, 2) dá
mostra da cantidade e diversidade que hai na música recente en galego.
Aquí van as listas individuais para que cadaquén apande coa súa escolla.
En total máis de catrocentas cancións. A lista completa:
Declaración conxunta
da Real Academia Galega
a Euskaltzaindia – Real Academia da Lingua Vasca
e o Institut d’Estudis Catalans:
A Real Academia Galega, a Euskaltzaindia e o Institut d’Estudis Catalans reivindican o plurilingüismo como un patrimonio común:
A Real Academia Galega, a Euskaltzaindia e o Institut d’Estudis Catalans fan pública A DECLARACIÓN coa intención de contribuír a aclarar o debate público acerca da
presenza das linguas na educación e no conxunto da realidade social.
Nela advirten que, para asegurar o seu futuro en condicións de
normalidade, o galego, o éuscaro e o catalán “precisan dunha presenza
reforzada no sistema educativo, que de ningunha maneira redundou nin vai
redundar en menoscabo da competencia en castelán”. “O Estado español
debe considerar a diversidade lingüística como unha riqueza que cómpre
preservar e non como un problema que hai que suprimir”, defenden na
primeira declaración conxunta da súa historia. Os tres organismos con
responsabilidades oficialmente recoñecidas na defensa e promoción dos
idiomas que representan reivindican o seu papel asesor das institucións
do Estado e decláranse dispostos a contribuír a “unha deliberación
pública informada e racional, en beneficio do respecto mutuo e da
convivencia entre as comunidades lingüísticas”.
DECLARACIÓN CONXUNTA:
Coa intención de contribuír a aclarar o debate público acerca da presenza das linguas no sistema educativo, a Euskaltzaindia, o Institut d’Estudis Catalans e a Real Academia Galega, como ins-titucións con responsabilidades oficialmente recoñecidas na defensa e promoción dos idiomas que cada unha delas representa, acordan facer pública a seguinte declaración:
1.- En coherencia co principio de autonomía, entendemos que o réxime lingüístico do sistema educativo nas comunidades con lingua propia oficialmente recoñecida debe ser competencia exclusiva de cada unha delas.
2.- O devandito réxime lingüístico debe estar orientado a garantir unha competencia plena e igual en cada unha das nosas linguas e do castelán. Como demostran tanto os estudos e as avaliacións máis solventes coma as diversas experiencias nas comunidades autónomas que teñen algunha destas linguas como propia, para asegurar o seu futuro en condicións de normalidade, o catalán, o éuscaro e o galego precisan dunha presenza reforzada no sistema educativo, que de ningunha maneira redundou nin vai redundar en menoscabo da competencia en castelán. A normativa legal de cada unha das comunidades amentadas establece que ao final dos ciclos de ensino obrigatorio os e as estudantes deben posuír plena competencia en castelán, o mesmo que na lingua propia de cada unha delas. Todos os modelos aplicados garantiron este obxectivo para o castelán, pola contra, non todos eles o garantiron para o catalán, o éuscaro e o galego.
3.- O Institut d’Estudis Catalans, a Euskaltzaindia e a Real Academia Galega, organismos recoñecidos oficialmente como asesores dos poderes públicos en asuntos referentes ás respectivas linguas, reclaman ser consultados polas institucións do Estado, á vez que se poñen ao seu dispor. É o noso ánimo contribuír a unha deliberación pública informada e racional, en beneficio do respecto mutuo e da convivencia entre as comunidades lingüísticas e os/as falantes das diversas linguas do Estado español, un Estado que debe considerar a diversidade lingüística como unha riqueza que cómpre preservar e non como un problema que hai que suprimir.
Eu pensei ser ben escondida
Eu pensei ter ningunha deuda
Ocilar do Sil ao Mar
Docil a Matar
Eu non queria sentirme perdida
enlazar a millons sos
enlazar a millons sonos
Eu non sabia como abrir as mans
Eu só queria vervos abandonar
Falicita miña saida hacia o mar
Enlazaré cos meus brazos de calamar
Sentiréme mais forte
Ali non se pode marear ven te mollar !
Ilustradora, autora de comics, investigadora cultural e DJ. Teresa
Ferreiro é polifacética e multidisciplinar. Aproveitamos a súa
participación no ciclo VanGal 2.0 do Museo do Pobo Galego para
interesarnos polo seu ecléctico traballo, polas súas inquedanzas e
influencias creativas e polo uso que fai da arte en prol da
reivindicación política, da memoria histórica e do feminismo. (Mounqup, Faia e Laura LaMontagne - xunto con PicoAmperio- son o
resto de artistas que conforman o programa da primeira edición do ciclo
Vangal 2.0)
Como ilustradora. Caracterízanse por ser ilustracións de estilo
naíf, algo inquietantes e coa cultura pop de base. Recoñece gran influencia dos debuxos animados, do manga e do anime, como moita xente da miña xeración. Influíronme moito obras como Dragon Ball, de Akira Toriyama; e Ranma ½, de Rumiko Takahashi.
Isto obsérvase sobre todo no tratamento da cor -utilizo moito a mestura
dos pasteis e as cores brillantes- e tamén no movemento e nas
proporcións. Os elementos e expresións perturbadoras beben de autores
que fan manga de terror, como Suehiro Maruo e Junji Ito.
Por outro lado, supoño que me sinto especialmente conectada coas mulleres do surrealismo como Leonora Carrington, Remedios Varo, Dorothea Tanning ou Frida Khalo. E, por suposto, na temática está presente o costumismo e denuncia de Castelao e tamén os Beto e Jaime Hernández,
que fan cómic alternativo. Durante a carreira e os anos de instituto
vinme inspirada polo traballo de varias compañeiras, especialmente Begoña García Alén, Roberta Vázquez e Pepa Prieto Puy.
A tradición e a memoria tanto persoal como colectiva e histórica leitmotivs
constantes na súa obra, tanto no eido musical como nalgunhas das túas
creacións.
" A súa música foxe de etiquetas, pois os seus loops e samplers
soan tribais con moita influencia de jazz, música electrónica e soul.
Aínda que din dela que é a Björk galega, posúe un estilo propio,
hipnotizador, en que a lingua e a problemática social están presentes.
Durante este verán o seu nome estivo no cartaz de festivais como o
Sinsal ou o Noroeste, ademais de formar parte do concerto Compostela,
Territorio das Mulleres. Con tan só dous discos editados, ten no seu
haber o premio Fran Pérez “Narf” da Deputación da Coruña 2017 e o Martín
Códax 2018. Eis un extracto da conversa que publicamos no número 311 de
Sermos Galiza."
... e a escoitar véndoa no Festival Micro SonRías Baixas 2020, pola Ruta dos moíños do Río Bispo ( concerto de Mounqup á vez que aprendemos como se elabora ol Pan de Galicia no obradoiro da Panadaría de Amador de Bueu.
